LINK DOWNLOAD MIỄN PHÍ TÀI LIỆU "một số giải pháp nhằm thúc đẩy việc áp dụng iso 14000 ở việt nam": http://123doc.vn/document/1051906-mot-so-giai-phap-nham-thuc-day-viec-ap-dung-iso-14000-o-viet-nam.htm
môi trường đã dẫn đến việc ISO thực sự bắt đầu các công việc xem xét đến
diễn đàn môi trường.
Tuy nhiên chỉ đến năm 1991, ISO mới thực chất khởi sự công việc
này. Vào năm đó, Liên hợp quốc đã công bố về việc tổ chức hội nghị môi
trường và phát triển (UNCED) tại Riode Janero-Brazil vào năm 1992. Trên
cơ sở các yêu cầu của ban tổ chức UNCED, ISO đã kêu gọi các thành viên
tình nguyện tham gia nhóm tư vấn chiến lược về môi trường (SAGE).
SAGE đã quyết định vào giữa năm 1992 rằng đây là thời điểm thích hợp
cho ISO bắt tay vào việc xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý môi
trường và quyết định này đã được thông báo rộng rãi tại UNCED.
Hội nghị về môi trường và phát triển của Liên hợp quốc được tổ chức
vào tháng 6 năm 1992 tại Riode Janero-Brazil đã đặt ra các vấn đề khẩn cấp
về môi trường và bảo vệ môi trường trên phạm vi toàn cầu và hội nghị chính
là sự tác động trực tiếp và mạnh mẽ nhất đến quyết định của ISO về vấn đề
tiêu chuẩn hoá trong lĩnh vực quản lý môi trường. Một quyết định không dễ
dàng.
Trong bối cảnh đó và căn cứ vào những khuyến nghị của SAGE, năm
1993, ISO đã quyết định thành lập Ban kỹ thuật ISO/ TC207 về Quản lý
môi trường, với nhiệm vụ đặt ra là soạn thảo các tiêu chuẩn quốc tế về
Quản lý môi trường bao gồm các tiêu chuẩn hệ thống và công cụ quản lý
môi trường, về các phương pháp xác định tác nhân gây ô nhiễm, giá trị giới
hạn đối với chất thải, tác động của công nghệ/ sản phẩm đối với môi
trường. Các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực Quản lý môi trường được tập
hợp theo số đăng ký chung thành bộ tiêu chuẩn Quốc tế ISO 14000.
II. MỘT SỐ NÉT CƠ BẢN VỀ BỘ TIÊU CHUẨN QUẢN LÝ MÔI
TRƯỜNG ISO 14000.
1. Bộ ISO 14000 đề cập đến các lĩnh vực.
Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được xây dựng trên cơ sở thoả thuận quốc tế
bao gồm các yêu cầu đối với các yếu tố cơ bản có thể điều chỉnh được để
5
thiết lập nên hệ thống Quản lý môi trường có khả năng cải thiện môi trường
một cách liên tục tại các tổ chức cơ sở.
Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 đem đến cách tiếp cận hệ thống cho việc
Quản lý môi trường nhằm thiết lập hệ thống Quản lý môi trường và cung
cấp các công cụ hệ thống hỗ trợ có liên quan như kiểm tra đánh giá môi
trường, nhãn môi trường, phân tích chu trình sống của sản phẩm, các khía
cạnh môi trường trong tiêu chuẩn về sản phẩm cho các doanh nghiệp và
tổ chức cơ sở khác về quản lý sự tác động về các hoạt động của họ đối với
môi trường, ngăn ngừa ô nhiễm và liên tục cải thiện môi trường với sự cam
kết của lãnh đạo và sự tham gia có ý thức của mọi thành viên của cơ sở từ
người sản xuất trực tiếp đến các cán bộ quản lý.
Bộ ISO 14000 đề cập đến 6 lĩnh vực sau:
- Hệ thống Quản lý môi trường (Enviromental Management System-
EMS)
- Kiểm tra đánh giá môi trường (Enviromental Auditing- EA)
- Đánh giá kết quả hoạt động môi trường (Enviromental Performance
Evaluation - EPE)
- Nhãn môi trường (Environmental Labelling - EL)
- Đánh giá chu trình sống của sản phẩm (Life Cycle Assessment - LCA)
- Các khía cạnh môi trường trong các tiêu chuẩn về sản phẩm
(Environmental Aspects in Product Standards - EPAS)
Theo lộ trình của ban kỹ thuật TC207 thì Bộ tiêu chuẩn ISO 14000
với những nội dung trên được cấu trúc thành 3 mảng chính sau:
a. Hệ thống quản lý bao gồm 2 tiêu chuẩn chính là:
- ISO14001- Hệ thống quản lý môi trường -Qui định và hướng dẫn sử dụng.
- ISO 14004- Hệ thống quản lý môi trường - Hướng dẫn chung về
nguyên tắc, hệ thống và kỹ thuật hỗ trợ.
6
b. Các công cụ đánh giá và kiểm tra định hướng tổ chức, trước mắt
gồm 6 tiêu chuẩn về đánh giá kết quả hoạt động môi trường (EPE)
và kiểm tra đánh giá môi trường (EA).
c. Các công cụ hỗ trợ định hướng sản phẩm sẽ bao gồm 10 tiêu chuẩn
về đánh giá chu trình sống (LCA) và nhãn môi trường (EL).
2. Hình dung bộ tiêu chuẩn ISO 14000 theo quan điểm đánh giá theo
sơ đồ.
Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được ban hành để áp dụng cho các nhà sản
xuất, dịch vụ, các tổ chức cơ sở lớn và nhỏ trên phạm vi toàn cầu có xem
xét đến các yếu tố của khu vực phát triển và đang phát triển của thế giới
một cách thích hợp và chấp nhận được đối với bất kỳ tổ chức cơ sở không
phân biệt loại, hình thức hoạt động hoặc vị trí. Bộ tiêu chuẩn này cũng xem
xét đến các điều kiện và phát triển kinh tế trong toàn bộ quá trình phát
triển. Hệ thống luật quốc gia trên toàn cầu cũng được xem xét tới ở những
chỗ có thể được ví dụ như đã xem xét đến sự bắt buộc của luật pháp và của
toà án về các vấn đề có liên quan
Hình 1.Đánh giá tổ chức, đánh giá sản phẩm.
7
Đánh giá kết quả hoạt động
môi trường
Đánh giá chu trình sống của
sản phẩm
ISO 14000 – Bộ tiêu chuẩn về quản lý môi trường
Kiểm tra đánh giá môi trường Ghi nhãn môi trường
Hệ thống quản lý môi trường Các khía cạnh môi trường trong
các tiêu chuẩn về sản phẩm
Hình 2. Các tiêu chuẩn về đánh giá tổ chức.
8
ISO 14000 các tiêu chuẩn về đánh giá tổ chức
Đánh giá kết quả
hoạt động môi
trường (EPE)
-ISO 14031
Quản lý môi
trường -Đánh giá
kết quả hoạt động
môi
trường.Hướng
dẫn.
-ISO 14032
Quản lý môi
trường -Đánh giá
kết quả hoạt động
môi trường.Ví dụ
minh hoạ sử dụng
ISO 14031.
Hệ thống Quản
lý môi trường
(EMS)
-ISO 14001
Hệ thống Quản
lý môi trường.
Quy định v à
hướng dẫn sử
dụng.
-ISO 14004
Hệ thống Quản
lý môi trường.
Hướng dẫn
chung về nguyên
tắc, hệ thống v à
kỹ thuật hỗ trợ.
Kiểm tra đánh giá(KTĐG)
môi trường.
-ISO14010
Hướng dẫn KTĐG môi
trường. Những nguyên tắc
chung.
- ISO 14011
Hướng dẫn KTĐG môi
trường. Các thủ tục KTĐG
Phần 1: KTĐG hệ thống
Quản lý môi trường.
- ISO 14012
Hướng dẫn KTĐG môi
trường các chuẩn cứ về trình
độ đối với các đánh giá viên
môi trường về hệ thống
Quản lý môi trường.
-ISO 14015
Đánh giá môi trường tại hiện
trường v trong doanh à
nghiệp.
ISO14050 Quản lý môi trường -Thuật ngữ v à định nghĩa
Hình 3:Các tiêu chuẩn đánh giá sản phẩm.
Trong số các tiêu tiêu chuẩn của bộ tiêu chuẩn ISO 14000 nêu trên,
tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (ISO 14001) là quan trọng
nhất.Các tiêu chuẩn còn lại là các công cụ hỗ trợ cho thực hiện hệ thống
9
ISO 14050 Quản lý môi trường –Thuật ngữ v à định nghĩa.
ISO 14000 các tiêu chuẩn về đánh giá sản phẩm
Các khía cạnh
môi trường
trong các tiêu
chuẩn về sản
phẩm(EPAS)
-ISO guide 64
Hướng dẫn đưa
các khía cạnh
môi trường v o à
các tiêu chuẩn
sản phẩm.
-ISO/TR14061
Thông tin trợ
giúp cho các cơ
sở khai thác chế
biến lâm sản sử
dụng.Các tiêu
chuẩn về hệ
thống quản lý
môi trường v à
ISO 14004.
Ghi nhãn môi
trường (EL)
-ISO 14020
Nhãn môi trường
v sà ự công bố –
Các nguyên tắc
chung.
-ISO 14021
Nhãn môi trường
v sà ự công bố-Các
yêu cầu môi
trường tự công bố.
-ISO 14024
Nhãn môi trường
v sà ự công bố-Ghi
nhãn môi trường
kiểu 1.Các thủ tục
v nguyên tà ắc.
-ISO 14025
Nhãn môi trường
v sà ự công bố.Công
bố môi trường kiểu
III.Các thủ tục v à
nguyên tắc hướng
dẫn.
Đánh giá chu trình
sống(LCA)
-ISO 14040
Quản lý môi trường-Đánh
giá chu trình sống.Các
nguyên tắc v khuôn khà ổ.
_ISO 14041
Quản lý môi trường
-Đánh giá chu trình –
Mục tiêu v à định
nghĩa/phạm vi v phân à
tích kiểm kê.
_ISO 14042
Quản lý môi trường
-Đánh giá chu trình.Đánh
giá tác động của chu trình
sống.
-ISO 14043
Quản lý môi trường
_Đánh giá chu trình. Giải
thích đánh giá chu trình
sống.
_ISO 14048
Quản lý môi trường
-Đánh giá chu trình. Dữ
liệu đánh giá chu trình
sống.
Quản lý môi trường và phần lớn trong số đó là loạt tiêu chuẩn mang tính
hướng dẫn.
3. Tiêu chuẩn ISO 14001.
ISO 14001 là tài liệu quy định các yêu cầu đối với hệ thống Quản lý
môi trường trong bộ tiêu chuẩn ISO 14000. Nó bao gồm các yếu tố của hệ
thống Quản lý môi trường mà các tổ chức/ doanh nghiệp muốn được chứng
nhận (đăng ký) phù hợp với các tiêu chuẩn phải thoả mãn. Các chức năng
cơ bản của ISO 14001 tương tự như đối với ISO 9001, ISO 9002 và ISO
9003 trong bộ tiêu chuẩn ISO 9000 được gọi là các tài liệu về yêu cầu đối
với hệ thống quản lý.
Các yếu tố của hệ thống Quản lý môi trường được chi tiết hoá trong
ISO 14001 phải được áp dụng lập thành văn bản và thực hiện sao cho cơ
quan đăng ký, chứng nhận bên thứ ba có thể xác minh và cấp đăng ký,
chứng nhận trên cơ sở của các bằng chứng xác thực rằng tổ chức cơ sở đã
áp dụng một cách tốt và có thể duy trì hệ thống Quản lý môi trường được.
ISO 14001 cũng thiết kế cho các tổ chức cơ sở muốn công bố sự phù hợp
với tiêu chuẩn cho các bên thứ hai có ý định sẵn sàng chấp nhận việc tự
công bố mà không có sự can thiệp của bên thứ ba.
Thách thức chính đối với cả tổ chức/ doanh nghiệp áp dụng ISO
14001 lẫn cơ quan đăng ký, chứng nhận-người sẽ kiểm tra đánh giá sự phù
hợp là tính thống nhất trong việc thể hiện các yêu cầu.
4. Cơ cấu của hệ thống Quản lý môi trường theo ISO 14001.
Hệ thống Quản lý môi trường là một phần hệ thống quản lý chung của
tổ chức doanh nghiệp. Nó bao gồm cả cơ cấu, kế hoạch, các hoạt động,
trách nhiệm, thực hành, các thủ tục quy trình, các quá trình và các nguồn
lực để xây dựng và áp dụng, đạt tới, xem xét lại và duy trì chính sách môi
trường, các yếu tố của hệ thống quản lý được thể hiện trong hình vẽ sau.
10
Hình 4: Mô hình hình chóp của hệ thống Quản lý môi trường.
Khi xem xét theo cơ cấu hình chóp ta có thể dễ thấy được các yếu tố ở
các nấc thấp nhất của hệ thống quản lý môi trường là các khối mang ý
nghĩa hỗ trợ cho các khối bên trong mối quan hệ thống nhất. Và việc đạt
được sự cải thiện liên tục không thể thực hiện đựơc nếu thiếu tất cả các
khía cạnh của hệ thống Quản lý môi trường tại chỗ, hệ thống Quản lý môi
trường được thiết kế để cung cấp cho các tổ chức, cơ sở một cơ cấu và
phương thức tiếp cận hệ thống đến Quản lý môi trường nói chung.
III. TẠI SAO BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14000 LÀ QUAN TRỌNG.
1. Về thương mại.
Ngay từ thời điểm bắt đầu, tiêu chuẩn ISO 14000 đã nhận được sự ủng
hộ mạnh mẽ từ phía các nhà công nghiệp, bởi vì chúng hứa hẹn một khả
11
Cải tiến liên tục
Cam kết v chính sách môi trà ường
Các mục đích môi trường v mà ục tiêu,
chỉ tiêu môi trường
Chương trình quản lý môi trường
Đánh giá kiểm tra v h nhà à
động khắc phục
Xem xét lai của lãnh đạo
năng hỗ trợ cho thương mại và gỡ bỏ rào cản trong thương mại. Trong
những năm gần đây có sự gia tăng các tiêu chuẩn quốc gia và khu vực
trong lĩnh vực quản lý môi trường. Ví dụ như một số tiêu chuẩn về quản lý
của Châu Âu tương tự như tiêu chuẩn của Anh BS 7750 (1992) về hệ thống
Quản lý môi trường, vô số các tiêu chuẩn của Hội tiêu chuẩn Canada
(CSA) về quản lý môi trường, kiểm tra đánh giá, ghi nhãn, thiết kế đối với
môi trường, đánh giá rủi ro, đặt mua Nước Mỹ cũng ban hành hàng tá các
tiêu chuẩn kỹ thuật dưới sự tài trợ của hội vật liệu và thử nghiệm Mỹ
(ASTM) đề cập đến các nhu cầu trong thử nghiệm và giám sát môi trường
có liên quan đến sự phát triển và kiểm soát ảnh hưởng.
Tuy nhiên, nói chung các tiêu chuẩn này có nhiều mâu thuẫn về nội
dung và quan điểm nên đã gây ra khuynh hướng thành kiến nghiêm trọng
trên thương trường quốc tế. Sự mâu thuẫn này là nguyên nhân trực tiếp dẫn
đến việc trực tiếp phải hài hoà tiêu chuẩn của các nước và các tổ chức/
doanh nghiệp có liên quan. Sự gia tăng các tiêu chuẩn quốc gia và khu vực
đã dẫn đến sự hỗn độn (trong trường hợp tốt) và tạo ra các rào cản trong
thương mại (trong trường hợp xấu hơn).
Vì ISO 14000 là các tiêu chuẩn quốc tế được xây dựng theo nguyên
tắc thoả thuận nên các tài liệu này sẽ phục vụ cho việc thống nhất quan
điểm của các nước trong các tiếp cận của họ đối với nhãn sinh thái, quản lý
môi trường và đánh giá chu trình sống. Các tiếp cận thống nhất này sẽ gỡ
bỏ các hàng rào thương mại và như vậy nó sẽ hỗ trợ cho thương mại.
2. Các hiệp định thương mại và trừng phạt thương mại.
ISO 14000 có tiềm năng đóng một vai trò chính trong việc hình thành
một phương thức mới đối với xem xét các khía cạnh môi trường trong các
hiệp định thương mại. Và trong thực tế, việc xem xét môi trường đã tăng
cường vai trò của các tiêu chuẩn trên trong cuộc đàm phán thương mại
quốc tế gần đây, vòng đàm phán Uruguay về hiệp định chung về thuế quan
và thương mại (GATT). Tổ chức thương mại thế giới (WTO) vừa mới được
thành lập và hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đã mở rộng
việc đàm phán về sự liên hệ giữa môi trường và thương mại. Việc tìm kiếm
12
các ý tưởng và phương pháp tiếp cận đến việc xem xét giải quyết sự căng
thẳng tự nhiên giữa hai mục tiêu này đã nổi lên như là một hoạt động đáng
kể trong số các nhà kinh tế và thương mại.
Cuộc tranh luận trong phạm vi quốc tế đã dẫn đến việc chấp nhận sử
dụng sự trừng phạt thương mại chống lại các đơn vị không phù hợp với các
mong đợi về môi trường hoặc là với tiêu chuẩn của các bên thương mại
khác hoặc cộng đồng thế giới nói chung. Các nước có tiêu chuẩn cao hơn
thường bảo vệ hoặc là chất lượng môi trường chung của họ hoặc là đối tác
thương mại ít có liên quan hơn. Các cuộc đàm phán này đã được diễn ra rất
khó khăn do rất nhiều lý do bao gồm cả những lý do động chạm đến các
vấn đề thuộc chủ quyền quốc gia, sự thoả thuận một cách khoa học và sự
miễn cưỡng chung, ràng buộc các lợi thế lớn lao về thương mại tự do mà
một số các bên tin tưởng vào đó là những quan điểm chính trị hoặc là chủ
quan về chất lượng các vấn đề của cuộc sống, giá trị văn hoá hoặc là các sự
nhạy cảm về các nhà hoạt động môi trường.
ISO 14000 đã đưa ra một cách tiếp cận hứa hẹn ra nghị quyết về các
vấn đề liên quan đến thương mại và môi trường phụ thuộc vào nó yêu cầu
cái gì, ISO 14001 có thể được sử dụng như một chỉ số của sự cam kết và
mong muốn của đất nước đẩy mạnh việc bảo vệ môi trường thông qua việc
quản lý môi trường tốt hơn trong các tổ chức cơ sở và xí nghiệp của nước
này. Lợi thế của phương pháp này có sức thuyết phục vì nó tránh được tất
cả các cạm bẫy nêu trên về việc thiết lập và tác động từ bên ngoài đối với
các mức kết quả hoạt động đã được xác định. Việc phản ứng thông thường
về chủ quyền, thoả thuận khoa học và sự làm mất đi các giá trị văn hoá
không gắn với hệ thống quản lý và tất nhiên nó không đưa tới các mức độ
sử dụng cho các tiêu chuẩn về kết quả hoạt động.
3. Đạt được sự nhất trí về ý thức môi trường mới.
Một lý do khác làm cho ISO 14000 trở thành quan trọng là nó thúc
đẩy việc thực hành quản lý môi trường trên cơ sở toàn cầu. Chúng cũng
dẫn đến một mức độ hiểu biết và khả năng trao đổi quốc tế và chăm sóc và
quản lý môi trường được cải thiện đáng kể.
13
4. Nhu cầu đối với các tiêu chuẩn quốc tế.
Trước khi ra đời bộ tiêu chuẩn ISO 14000 đã có một số tiêu chuẩn về
quản lý môi trường và không có một tiêu chuẩn nào trong số đó được tất cả
các nước thừa nhận. Một thực tế là sự nhất trí quốc tế đã đạt được về một
vấn đề tương đối là nhạy cảm này là đáng kể và mang tính kế thừa và như
vậy bộ tiêu chuẩn ISO 14000 sẽ đóng vai trò đáng kể trong sự tiến trình về
môi trường của hành tinh chúng ta. Chúng sẽ tiến tới một giai đoạn thuận
lợi hơn do nhu cầu của thương mại quốc tế như đã nói ở phần trên cũng
như sự nhận thức ngày càng tăng rằng các quy định mệnh lệnh và kiểm tra
có thể phải chấm dứt và những tiến bộ tiếp theo sẽ đòi hỏi có một sự thay
đổi cơ bản trong chiến lược về môi trường.
5. Thuật ngữ chung.
Để đáp ứng cho nhu cầu của các tiêu chuẩn quốc tế theo nguyên tắc
thoả thuận, bộ tiêu chuẩn ISO 14000 cung cấp cho chúng ta các thuật ngữ
chung về môi trường. Có thể cho rằng bộ tiêu chuẩn ISO14000 đã thiết lập
một ngôn ngữ về quản lý môi trường. Vì tiêu chuẩn được quốc tế công
nhận nên ta có thể dễ dàng đi đến bất cứ nước nào trên thế giới để trao đổi
về quản lý môi trường và bất cứ yếu các yếu tố nào của bộ tiêu chuẩn
ISO14000 như là xem xét của lãnh đạo, đánh giá kết quả của hoạt động
môi trường, kiểm tra đánh giá và các công cụ, hệ thống môi trường khác.
Các khái niệm này đang được xác định ở mức độ quốc tế cho phép mọi
người của tất cả các nước nói được với nhau về quản lý môi trường, chia sẻ
các ý tưởng về việc cải thiện môi trường, làm cho công nhân tập chung vào
các khía cạnh môi trường của công việc của họ. Đạt được sự hiểu thống
nhất về các thuật ngữ và các khái niệm quản lý môi trường sẽ làm cho sự
hài hoà quốc tế về chiến lược quản lý môi trường trở nên khả thi. Điều này
cũng thúc đẩy sự tiến bộ về môi trường ở tất cả các nước thống nhất hơn.
6. Áp dụng ISO14001 sẽ làm cho Quản lý môi trường tốt hơn.
ISO14001 cung cấp cho tổ chức một khuôn khổ để đạt được quản lý
môi trường tin cậy và đầy đủ hơn. Các yêu cầu của ISO14001 đưa ra một
hệ thống Quản lý môi trường được thiết kế để đề cập đến tất cả các khía
14
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét