Giảm nghèo tại các huyện ngoại thành hà nội trong quá trình đô thị hóa

1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC GIẢM NGHÈO CÁC NHÂN TỐ ẢNH
HƯỞNG TỚI GIẢM NGHÈO TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA . . 39
1.2.1. Nội dung công tác giảm nghèo trong quá trình đô thị hóa 39
1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới giảm nghèo trong quá trình đô thị
hóa 43
1.2.2.1. Trình độ phát triển kinh tế. 43
1.2.2.2 Chính sách của Nhà nước 47
1.2.2.3. Hội nhập kinh tế quốc tế. 51
1.2.2.4. Năng lực tự vươn lên thoát nghèo của bản thân người nghèo.
53
1.3. KINH NGHIỆM VỀ GIẢM NGHÈO Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH VÀ BÀI HỌC CHO HÀ NỘI 54
1.3.1 Kinh nghiệm giảm nghèo ở Thành phố Hồ Chí Minh 54
1.3.2. Bài học về giảm nghèo cho Thủ đô Hà Nội trong quá trình đô
thị hóa 58
THỰC TRẠNG GIẢM NGHÈO TẠI CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH
HÀ NỘI GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2000 ĐẾN NAY 61
2.1. KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH NGHÈO VÀ NGUYÊN NHÂN
NGHÈO Ở CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI 61
2.1.1. Khái quát chung về Hà Nội và tình hình nghèo của Hà Nội 61
2.1.2. Tình hình nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội trong quá
trình đô thị hóa 62
2.1.3. Nguyên nhân nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội 67
2.1.3.1. Nguyên nhân khách quan 67
2.1.3.2. Nguyên nhân chủ quan 68
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢM NGHÈO Ở CÁC HUYỆN
NGOẠI THÀNH HÀ NỘI 72
2.2.1. Chủ trương và chính sách giảm nghèo của Hà Nội 72
2.2.1.1. Quan điểm và chủ trương của các cấp bộ Đảng và Chính
quyền 72
2.2.1.2. Những cơ chế, chính sách cụ thể của Hà Nội về giảm nghèo. 74
2.2.2. Tình hình triển khai thực hiện giảm nghèo tại các huyện ngoại
thành Hà Nội 76
2.2.2.1. Về công tác tạo điều kiện cho người nghèo phát triển sản xuất,
tăng thu nhập 77
2.2.2.2. Về công tác tạo cơ hội để người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã
hội : 83
2.2.2.3. Nâng cao năng lực và nhận thức của đội ngũ cán bộ giảm
nghèo và truyền thông 89
5
2.2.3. Hạn chế trong công tác giảm nghèo và nguyên nhân 90
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THÚC ĐẨY
VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢM NGHÈO TẠI CÁC HUYỆN
NGOẠI THÀNH HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2013 94
VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2020 94
3.1. BỐI CẢNH TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI THỦ ĐÔ 94
3.1.1. Về kinh tế: 94
3.1.1.1.Thuận lợi 94
3.1.1.2.Khó khăn 95
3.1.2. Về văn hoá – xã hội 97
3.1.2.1.Thuận lợi 97
3.1.2.2.Khó khăn 97
3.2. PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM GIẢM NGHÈO
TẠI CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI TRONG NHỮNG NĂM
TỚI 98
3.2.1. Phương hướng giảm nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội.
98
3.2.2. Mục tiêu giảm nghèo 99
3.2.2.1. Mục tiêu tổng quát đến năm 2013 99
3.2.2.2. Các chỉ tiêu giảm nghèo chủ yếu 100
3.2.3. Quan điểm giảm nghèo 102
3.3. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU 105
3.3.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách về xoá đói, giảm nghèo 105
3.3.2. Phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế Thủ đô
kết hợp với xóa đói giảm nghèo 107
3.3.3. Huy động các nguồn lực phục vụ xoá đói, giảm nghèo. 110
3.3.4. Kết hợp xoá đói giảm nghèo với an sinh xã hội 112
3.3.5. Liên kết phát triển vùng Thủ đô gắn với xoá đói, giảm nghèo
113
3.4. KIẾN NGHỊ 116
3.4.1. Đối với Trung ương, Thành phố 116
3.4.2. Đối với các huyện ngoại thành Hà Nội 117
KẾT LUẬN 120
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 122
6
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT
1. CNH – HĐH Công nghiệp hoá - hiện đại hoá
2. BHYT Bảo hiểm y tế
3. BTXH Bảo hiểm xã hội
4. XĐGN Xóa đói giảm nghèo
5. MTTQ Mặt trận tổ quốc
6. HĐND Hội đồng nhân dân
7. UBND Uỷ ban nhân dân
8. CSXH Chính sách xã hội

7
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU
Sơ đồ 2.1. Quy trình xét duyệt cho vay vốn ưu đãi
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIẢM NGHÈO iii
TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA iii
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIẢM NGHÈO TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ
THỊ HÓA iii
1.1.1. Quan niệm về vấn đề nghèo iii
1.1.1.1. Quan niệm của một số tổ chức quốc tế iii
1.1.2. Những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng nghèo trong quá
trình đô thị hóa ở Việt Nam iii
1.1.3. Sự cần thiết phải thực hiện giảm nghèo trong quá trình đô thị
hóa iv
1.2.1 Nội dung công tác giảm nghèo trong quá trình đô thị hóa iv
1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới giảm nghèo trong quá trình đô thị
hóa v
1.2.2.1. Trình độ phát triển kinh tế. v
1.3. KINH NGHIỆM VỀ GIẢM NGHÈO Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH VÀ BÀI HỌC CHO HÀ NỘI vi
2.1. KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH NGHÈO VÀ NGUYÊN NHÂN
NGHÈO Ở CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI vii
2.1.1. Khái quát chung về Hà Nội và tình hình nghèo của Hà Nội vii
2.1.2. Tình hình nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội trong quá
trình đô thị hóa vii
2.1.3. Nguyên nhân nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội vii
2.1.3.1. Nguyên nhân khách quan vii
2.2.1.2. Những cơ chế, chính sách cụ thể của Hà Nội về giảm nghèo. . ix
2.2.2.2. Về công tác tạo cơ hội để người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã
hội : x
2.2.3. Hạn chế trong công tác giảm nghèo và nguyên nhân xi
- Những hạn chế: gồm 8 nội dung cơ bản sau: xi
- Nguyên nhân của hạn chế. xii
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THÚC ĐẨY
VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢM NGHÈO TẠI CÁC HUYỆN
NGOẠI THÀNH HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2013 xiii
8
VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2020 xiii
3.1. BỐI CẢNH TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI THỦ ĐÔ xiii
3.1.1. Về kinh tế xiii
3.1.1.1.Thuận lợi xiii
3.1.2. Về văn hoá – xã hội xiv
3.1.2.1.Thuận lợi xiv
3.1.2.2.Khó khăn xiv
3.2. PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM GIẢM NGHÈO
TẠI CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI TRONG NHỮNG NĂM
TỚI xiv
3.2.1. Phương hướng giảm nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội.
xiv
3.2.2. Mục tiêu giảm nghèo xv
3.2.2.1. Mục tiêu tổng quát đến năm 2013 xv
3.2.2.2. Các chỉ tiêu giảm nghèo chủ yếu xv
3.3. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU xv
3.3.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách về xoá đói, giảm nghèo xv
3.3.2. Phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế Thủ đô
kết hợp với xóa đói giảm nghèo xv
3.3.3. Huy động các nguồn lực phục vụ xoá đói, giảm nghèo. xvi
3.3.4. Kết hợp xoá đói giảm nghèo với an sinh xã hội xvi
3.3.5. Liên kết phát triển vùng Thủ đô gắn với xoá đói, giảm nghèo
xvi
3.4. KIẾN NGHỊ xvi
3.4.1. Đối với Trung ương, Thành phố xvi
3.4.2. Đối với các huyện ngoại thành Hà Nội xvii
KẾT LUẬN xviii
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIẢM NGHÈO 26
TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA 26
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIẢM NGHÈO TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ
THỊ HÓA 26
1.1.1. Quan niệm về vấn đề nghèo 26
1.1.1.1. Quan niệm của một số tổ chức quốc tế 26
1.1.1.3. Quan niệm về chuẩn nghèo 28
1.1.2. Những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng nghèo trong quá
trình đô thị hóa ở Việt Nam 29
1.1.3. Sự cần thiết phải thực hiện giảm nghèo trong quá trình đô thị
hóa 37
9
1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC GIẢM NGHÈO CÁC NHÂN TỐ ẢNH
HƯỞNG TỚI GIẢM NGHÈO TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA . . 39
1.2.1. Nội dung công tác giảm nghèo trong quá trình đô thị hóa 39
1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới giảm nghèo trong quá trình đô thị
hóa 43
1.2.2.1. Trình độ phát triển kinh tế. 43
1.2.2.2 Chính sách của Nhà nước 47
1.2.2.3. Hội nhập kinh tế quốc tế. 51
1.2.2.4. Năng lực tự vươn lên thoát nghèo của bản thân người nghèo.
53
1.3. KINH NGHIỆM VỀ GIẢM NGHÈO Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH VÀ BÀI HỌC CHO HÀ NỘI 54
1.3.1 Kinh nghiệm giảm nghèo ở Thành phố Hồ Chí Minh 54
1.3.2. Bài học về giảm nghèo cho Thủ đô Hà Nội trong quá trình đô
thị hóa 58
THỰC TRẠNG GIẢM NGHÈO TẠI CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH
HÀ NỘI GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2000 ĐẾN NAY 61
2.1. KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH NGHÈO VÀ NGUYÊN NHÂN
NGHÈO Ở CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI 61
2.1.1. Khái quát chung về Hà Nội và tình hình nghèo của Hà Nội 61
2.1.2. Tình hình nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội trong quá
trình đô thị hóa 62
2.1.3. Nguyên nhân nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội 67
2.1.3.1. Nguyên nhân khách quan 67
2.1.3.2. Nguyên nhân chủ quan 68
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢM NGHÈO Ở CÁC HUYỆN
NGOẠI THÀNH HÀ NỘI 72
2.2.1. Chủ trương và chính sách giảm nghèo của Hà Nội 72
2.2.1.1. Quan điểm và chủ trương của các cấp bộ Đảng và Chính
quyền 72
2.2.1.2. Những cơ chế, chính sách cụ thể của Hà Nội về giảm nghèo. 74
2.2.2. Tình hình triển khai thực hiện giảm nghèo tại các huyện ngoại
thành Hà Nội 76
2.2.2.1. Về công tác tạo điều kiện cho người nghèo phát triển sản xuất,
tăng thu nhập 77
2.2.2.2. Về công tác tạo cơ hội để người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã
hội : 83
2.2.2.3. Nâng cao năng lực và nhận thức của đội ngũ cán bộ giảm
nghèo và truyền thông 89
10
2.2.3. Hạn chế trong công tác giảm nghèo và nguyên nhân 90
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THÚC ĐẨY
VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢM NGHÈO TẠI CÁC HUYỆN
NGOẠI THÀNH HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2013 94
VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2020 94
3.1. BỐI CẢNH TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI THỦ ĐÔ 94
3.1.1. Về kinh tế: 94
3.1.1.1.Thuận lợi 94
3.1.1.2.Khó khăn 95
3.1.2. Về văn hoá – xã hội 97
3.1.2.1.Thuận lợi 97
3.1.2.2.Khó khăn 97
3.2. PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM GIẢM NGHÈO
TẠI CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI TRONG NHỮNG NĂM
TỚI 98
3.2.1. Phương hướng giảm nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội.
98
3.2.2. Mục tiêu giảm nghèo 99
3.2.2.1. Mục tiêu tổng quát đến năm 2013 99
3.2.2.2. Các chỉ tiêu giảm nghèo chủ yếu 100
3.2.3. Quan điểm giảm nghèo 102
3.3. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU 105
3.3.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách về xoá đói, giảm nghèo 105
3.3.2. Phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế Thủ đô
kết hợp với xóa đói giảm nghèo 107
3.3.3. Huy động các nguồn lực phục vụ xoá đói, giảm nghèo. 110
3.3.4. Kết hợp xoá đói giảm nghèo với an sinh xã hội 112
3.3.5. Liên kết phát triển vùng Thủ đô gắn với xoá đói, giảm nghèo
113
3.4. KIẾN NGHỊ 116
3.4.1. Đối với Trung ương, Thành phố 116
3.4.2. Đối với các huyện ngoại thành Hà Nội 117
KẾT LUẬN 120
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 122
11
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
*****
NGUYỄN CÔNG BẰNG
GIẢM NGHÈO TẠI CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH
HÀ NỘI TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA
Chuyên ngành: KINH TẾ CHÍNH TRỊ
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS.ĐOÀN XUÂN THUỶ
HÀ NỘI - 2009
12
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Ở Việt Nam, vấn đề xóa đói giảm nghèo luôn được Đảng, Nhà nước và
toàn xã hội quan tâm thực hiện trong suốt quá trình xây dựng xã hội mới và
coi đó là nhiệm vụ quan trọng để ổn định và phát triển.
Cùng với các địa phương khác trong cả nước, Thủ đô Hà Nội đã có
nhiểu cố gắng trong công tác xóa đói, giảm nghèo. Hà Nội đã trở thành một
trong số địa phương tiêu biểu, đi đầu của cả nước về thành tựu xóa đói, giảm
nghèo. Tính đến năm 2005 về cơ bản Hà Nội không còn hộ đói, tỷ lệ hộ
nghèo giảm theo từng năm. Tính đến cuối năm 2007, Hà Nội chỉ còn 2,3% hộ
nghèo, hoàn thành vượt mức Nghị quyết thành phố đề ra.
Kể từ 01/8/2008 Thủ đô Hà Nội bước sang thời kỳ phát triển mới với
sự mở rộng đáng kể về địa giới hành chính, từ đó cũng có nhiều vấn đề mới
đang đặt ra trong đó có vấn đề nghèo. Nếu tính chung cho Hà Nội ngày nay,
tỷ lệ hộ nghèo đang ở mức cao: 8,43%. Vì vậy, vấn đề nghèo ở Hà Nội nếu
không được nghiên cứu và giải quyết thỏa đáng có thể gây nhiều bức xúc về
chính trị, xã hội, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Do đó tác
giả đã chọn vấn đề “Giảm nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội trong quá
trình đô thị hóa” làm đề tài luận văn thạc sĩ kinh tế của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài của luận văn
Cho đến nay, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề nghèo
nói chung và ở thành phố Hà Nội nói riêng. Tuy vậy, về vấn đề giảm nghèo
tại các huyện ngoại thành của Hà Nội sau khi mở rộng địa giới hành chính
cho đến nay vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu dưới giác độ kinh tế chính
trị.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn.
Mục đích của luận văn là nghiên cứu đánh giá thực trạng nghèo và
giảm nghèo trên địa bàn các huyện ngoại thành của Hà Nội, từ đó đề xuất các
giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo
của Thủ đô trong thời gian tới.
Nhiệm vụ của luận văn: khái quát và hệ thống hóa một số vấn đề lý
luận và thực tiễn về nghèo và giảm nghèo trong quá trình đô thị hóa, phân tích
đánh giá thực trạng giảm nghèo tại các huyện ngoại thành của Hà Nội thời
i
gian từ năm 2000 đến nay, làm rõ những thành công, hạn chế và nguyên
nhân; đề xuất những giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả công tác giảm
nghèo tại các huyện ngoại thành Hà Nội đến 2013 và tầm nhìn 2020.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là vấn đề nghèo và giảm nghèo
cùng các quan hệ kinh tế xã hội có liên quan.
Phạm vi nghiên cứu: về không gian bao gồm các huyện ngoại thành Hà
Nội; về thời gian từ năm 2000 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị
làm cơ sở, kết hợp sử dụng các phương pháp tiếp cận hệ thống, tiếp cận lịch
sử, coi trọng phương pháp phân tích, tổng hợp dựa trên các số liệu thống kê
có sẵn và tự điều tra, kết hợp với so sánh, hệ thống hoá, nhằm rút ra các kết
luận và đề xuất cần thiết.
6. Đóng góp của luận văn.
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ về giảm nghèo trong quá trình
đô thị hóa
- Đánh giá khách quan thực trạng đói nghèo tại các huyện ngoại thành
Hà Nội trong quá trình đô thị hóa trên các phương diện: kết quả, hạn chế và
nguyên nhân
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu thực hiện xoá đói giảm nghèo ở các
huyện ngoại thành Hà Nội trong thời gian tới.
7. Kết cấu luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu thành 3 chương, 9 tiết.
ii

Xem chi tiết: Giảm nghèo tại các huyện ngoại thành hà nội trong quá trình đô thị hóa